بررسى وضعيت حوزه گوهر ها و سنگ هاى قيمتى

مقدمه :

*گوهر به هر سنگ يا مواد طبيعى از جمله ،مواد آلى (مرواريد ،کهربا ،صدف ،مرجان )اطلاق مى شود که پس از برش و ساب ،زيبا شده و در موارد زينتى استفاده گردد.

انواع گوهر :

1.Natural:سنگ هايى که در طبيعت وجود دارند و به وسيله طبيعت درست شده اند .

2.Synthetic:سنگ هايى که در لابراتوار ها ساخته مى شوند .

3.Imitation:سنگ هايى که هم مى تواند مصنوعى باشد و هم سنگ طبيعى کم ارزش که به جاى سنگ اصلى استفاده مى شود .

4.Manmade سنگ هايى مصنوعى هستند که ساخته دست بشر بوده ،نمونه آنها در طبيعت يافت نمى شود .

خصوصيات گوهر ها :

به طور کلى ،يک کانى بايد داراى يک يا چند خصوصيت باشد تا به آن گوهر اطلاق گرددو ارزش تراش را پيدا نمايد اين خصوصيت عبارتند از:

1.جلا (Luster)داشته باشد ؛

2.شفاف(Transparent) باشد و اگر رنگى است خوشرنگ باشد ؛

3. بايد بيرنگ(Cololess) باشد و اگر رنگى است خوشرنگ باشد ؛

4.بايد سختى (Hardness) داشته باشد ؛

بازى رنگ (Play color) داشته باشد .

مشخصاتى که يک گوهر خوب بايد داشته باشد ،عبارتند از :

1. زيبايى(Beauty ).

2. استقامت (Durability).

3. کميابى (Rarity ).

4. مد روز (Fashion ).

5. قابل حمل (Portability ).

*از حدود 4000 نمونه کانى روى زمين ،تنها 100 نمونه جذاب وجود دارد که آنها را در رديف جواهرات قرار مى دهند .

*در سال 1999 از 100 تن توليد 6/0 درصد وزنى توليد مواد معدنى با 17 درصد ارزش توليد ات مى باشد .

· معدن کارى اين سنگها کوچک مقياس و استخراج آنها يکسان است .

· ارزش افزوده بسيار زياد ،حاصل از فرآورى .

· اشتغال زايى بالا .

· بنا بر برخى آمار ،اشتغال زايى ايجاد شده توسط اين صنعت ،در هندوستان شش ميليون نفر و در تايلند ،بيش از يک و نيم ميليون نفر است .

*عوامل قيمت گذارى :

-وزن (Weight ).

-کيفيت تراش(Cut ).

– کيفيت رنگ (Color ).

-درجه پاکى سنگ (Clarity ).

شفافيت (Transparency).

*رده بند ى ارزشمندى

-الماس

-زمرد

-ياقوت سرخ

– انواع بريل

-تورمالين

-کهربا

-يشم

-فيروزه

-عقيق

وضعيت جهانى

– به گزارش شوراى بين الملى طلا .

– ارزش توليد و تجارت سنگ هاى قيمتى و نيمه قيمت يد رجهان ،2005 :600 ميليارد دلار مى باشد که بيشتر آن مربوط به کشور اشغالگر قدس مى باشد .

– ارزش توليد و تجارت در تايلند ،20 ميليارد دلار .

– ارزش توليد و تجارت در هند ،18 ميليارد دلار .

– ارزش مبادلات الماس طبيعى ،65 ميليارد دلار .

وارد کنندگان بزرگ سنگ هاى فرآورى شده

– آمريکا

– اتحاديه اروپا

– اسراييل

صادر کنند گان بزرگ سنگ هاى فرآورى شده

-آمريکا

اسراييل

تايلند

· بيشتر توليد کنندگان جواهرات در دنيا ،شرکت هاى کوچکى هستند که به طور مستقل از يکديگر فعاليت مى کنند .

بزرگترين توليد کنندگان معدنى سنگهاى قيمتى و نيمه قيمتى

*به جز الماس،ترتيب بزرگترين توليدکنندگان معدنى عبارتند از :

-استراليا

-بوتسوانا

-روسيه

-آفريقاى جنوبى

*الماس :

آفريقاى جنوبى

-استراليا

-کانادا

-روسيه

سازمانهاى بين المللى

کنفدراسيون جهانى جواهرات CIBGO

تاريخچه

*تاسيس در سال 1961.

*ايجاد و توسعه منافع تجارى جواهرات .

*محافظت از تجارت جهانى جواهرات .

ماموريت

*هماهنگ سازى و ترويج همکارى هاى بين المللى در صنعت جواهرات ؛

*بررسى مسايل مربوط به تجارت جهانى ؛

*دنبال کردن ماموريت از طريق؛

-توليد و بررسى اطلاعات ؛

– ارتباطات فعالانه باسازمان هاى ملى عضو شده ؛

*به طور خلاصه : مرکز توليد دانش ،بدنه تصميم سازى جهت بهبود صنعت جهانى جواهرات .

ساختار ادارى

*داراى کميسيون هاى زير :

-سنگ هاى رنگين ،با رياست تايلند و ژاپن ؛

-مرواريد ،با رياست فرانسه و ژاپن ؛

-الماس ،با رياست انگليس و بلژيک ؛

-فلزات گرانبها ،با رياست ايتاليا و انگليس ؛

-گوهر شناسى ،با رياست فرانسه و سوييس؛

– آموزش و بازاريابى ،با رياست دوره اى انگليس و امارات ؛

اخلاقيات ؛ با رياست آمريکا و انگليس ؛

· ايجاد آزمايشگاه هاى گوناگون ،براى تضمين محصولات در کشورهاى عضو و غير عضو .

· برگزارى کنگره هاى مختلف جواهرات از سال 2005 براى اعضا.

استاندارد هاى (CIBJO )

*ارائه استاندارد ها براى عيار سنجى ،متدولوژى و نامگذارى سنگ هاى قيمتى ،از طريق کتاب هاى آبى ؛

-کتاب آبى استاندارد سنگ هاى قيمتى ؛

-کتاب آبى استاندارد مرواريد ؛

-کتاب آبى استاندارد الماس.

بررسى ساختار کشورها

تايلند

*تاريخچه

-وجود معادن ياقوت ،باعث سرمايه گذارى در حوزه معدن و فرآورى سنگ هاى قيمتى مى شود .

-سرمايه گذارى زياد در حوزه فرآورى ،باعث روى آوردن به اين صنعت شد.

*متولى: انستيتوى گوهر و جواهرات تايلند .

*نوع :نهادى دولتى .

*تاسيس:در سال 1998 با موافقت وزارت صنايع و وزارت بازرگانى .

*هدف :ترويج و حمايت از صنعت جواهر و سنگهاى قيمتى براى رقابت در بازارهاى جهانى .

*ماموريت ها:

1.بازرسى،عيار سنجى، استاندارد کردن و تضمين کيفيت سنگ هاى قيمتى جواهرات و فلزات گرانبها براى ايجاد اطمينان در مورد کيفيت محصولات تايلند در بازارهاى جهاني.

2. R&D جواهرات در راستاى تقاضاى صنعت .

3.ارتقاى کيفيت کارى کارکنان اين صنعت ،براى تامين تقاضاى جواهرات .

4.ايجاد پايگاه داده جواهرات ؛براى تامين نياز بخش هاى صنعتى

بررسى ساختار کشورها

هند

*موسسه سنگ هاى قيمتى و جواهر هند.

*تاسيس :در سال 1966.

* تحت نظارت شورايصادرات جواهر و گوهر .

*ماموريت ها:

-تسهيل کننده تجارت ؛

– مشاوره در زمينه صنعت جواهرات و سنگ هاى قيمتى ؛

-تحقيق و آموزش ،جهت خدمات رسانى به صنعت .
تحاديه اروپا

مصرف

*دومين مصرف کننده ،پس از آمريکا

*از نظر ارزش ،معادل 18190 ميليون يورو

*مصرف سرانه ،8/47 يورو.

*بزرگترين بازارها : ايتاليا با 27%، انگليس با 19% ،فرانسه با 15% و سپس با فاصله قابل توجهى آلمان ،اسپانيا و هلند .

*جواهرات با سنگ هاى قيمتى که اين نوع جواهرات ،با قطعات ساده از جنس فلزات گرانبها مانند طلا در کنار سنگ هاى گرانبها ساخته مى شود .انواع آن عبارتند از :

* جواهرات الماس ؛

*جواهرات مرواريد؛

*جواهرات يا سنگ هاى رنگين .

توليد

*اکثر توليد کنندگان ،داراى واحد هاى کوچک با کارکنان کمتر از ده نفر و گردش مالى کمتر از 500000 يورو.

* به ترتيب :ايتاليا ،فرانسه ،آلمان ،انگليس ،اسپانيا .

* به دليل تمايل و تقاضا بيشتر براى جواهرات منحصر به فرد و تک ،توليد انبوه به ندرت و غالبا” توسط وارد کنندگان ،صورت مى گيرد.

*از کل زيور آلات توليد شده ،70% داراى سنگ هاى قيمتى هستند .

*روند هاى موجود در توليد

– کاهش توليد اروپا ؛

کارگر ارزان قيمت ،بهبود کيفيت و انعطاف پذيرى در آسيا ؛

– استراتژى تمرکز بر کيفيت و برند شدن ،بدون توجه به قيمت ؛

– ادغام و تملک

– تامين منابع از خارج.

ساختار تجارى

*مهمترين مشخصه :تنوع محض در دسترسى به محصول؛

* خرده فروشى هاى تخصصى ؛

* فروشگاه هاى زنجيره اى ؛

* فروشگاه هاى غير تخصصى .

الزامات بازار اروپا

*محدوديت هاى غير تعرفه اى ؛

*استانداردهاى عيار سنجى و کيفيت فلزات ؛

استانداردهاى عيار سنجى و درجه بندى و کيفيت سنگ هاى قيمتى ؛

*مباحث زيست محيطى؛

*محدوديت هاى تعرفه اى ؛

* تعرفه ها به مقدار 5/2 تا 4 درصد در اتحاديه اروپا ؛

* ماليات بر ارزش افزوده ،بين 16 تا 21 درصد در کشورهاى مختلف.

*پرداخت عوارض ،به صورت درصدى از ارزش جواهرات ؛

* ثبت کالاها و تضمين کافى براى جلوگيرى از پول شوييۀ

ايران

– استان خراسان

– استان قم

– استان سمنان

– استان اردبيل

– استان کرمان

– استان آذربايجان شرقى

– استان کردستان

*معادن رسمى فعال :

-فيروزه نيشابور.

-کلسدوئن قم

-عقيق بايگ

-گارنت کوه گبرى رفسنجان

*بعضى سنگ هاى قيمتى موجود

-فيروزه

-کريزوکولا

-آندوالوزيت

– عقيق

– فلورين

– مالاکيت

– مرواريد

– رز کوارتز

– گارنت

– تورمالين

· فيروزه ايرانى ،رتبه اول را در دنيا دارد و نمونه هايى از آن ،در موزه هاى زمين شناسى و معدنى دنيا همچون موزه ايران ،لندن و موزه زمين شناسى تهران و مشهد ،وجود دارد که گواهى ب ارزشمندى اين سنگ است .

· صادرات 23 ميليون دلارى فيروزه و ساير گوهر ها .

· واردات 200 ميليون دلارى گوهر و سنگ هاى قيمتى .

· بازار 315 ميليون دلارى گوهر و سنگ هاى قيمتى در ايران .

زمينه اى اشتغال زايى

· اکتشاف و بهره بردارى از معادن ؛

· طراحى

· فرآورى و تراش

· توليد قطعات و ابزار آلات

· تجارت

· طبق نظر کارشناسان با مبلغى کمتر از وام هاى اشتغال زايى ،مى توان شغل پايدار ايجاد نمود .

· به ازاى ايجاد هر کارگاه يا کارخانه توليد سنگ هاى قيمتى و نيمه قيمتى ،بين 20 تا 100 شغل ايجاد مى شود .

يک شغل پايدار در صنعت گوهر

آموزش صحيح ؛

دستگاهها و مواد اوليه

بازاريابى صحيح

فرصت ها

· وجود منابع سنگ هاى قيمتى و نيمه قيمتى

· نيروى کار فراوان

· نبوغ و هنر ايرانى

· بازارهاى مستعد داخلى و خارجى

· سابقه مذهبى وتاريخى

· فرصتى شغلى براى افراد خاص ،مانند زنان خانه د ار ، زنان سرپرست خانه ،معلولين و زندانيان و…..

چالش ها

· نبود برنامه منسجم و متولى مشخص براى اين صنعت

· عدم وجود تشکل هاى توانمند ،در بخش خصوصى

· نبود اکتشافات سيستماتيک در معادن سنگهاى قيمتى و نيمه قيمتى

· عذم استفاده از روش هاى استخراج درست ،به نحوى که تا حد ممکن ،ضايعات کمتر باشد

· عدم تفکيک ديد صنعتى و هنرى در بخش فرآورى

· به روز نبودن تکنولوژى در حوزه فرآورى صنعتى

· عدم استفاده از روش هاى مناسب افزايش رنگ و استحکام

· نبود حمايت هاى شفاف ،براى سرمايه گذارى در اين حوزه

· عدم شناسايى بازارهاى هدف

· مشکلات تامين سرمايه و عدم آشنايى سيستم مالى با اين حوزه

راه کارها

*تدوين برنامه منسجم و متولى مشخص براى اين صنعت

* مشخص نمودن منابع معدنى سنگ هاى قيمتى

*تفکيک فرآورى به حوزه هاى صنعتى و هنرى وتعيين جايگاه هر يک

*ترويج آموزش ،در حوزه فرآورى هنرى و صنعتى

*ايجاد ساز وکارهاى قانونى جهت شفاف سازى تجارت و بازار

*شناسنامه دار نمودن سنگ هاى قيمتى و نيمه قيمتى ،براساس استاندارد هاى رايج دنيا.

*تشويق براى سرمايه گذارى شفاف در اين حوزه

* برگزارى سالانه همايش و نمايشگاه هاى تخصصى فعالان اين حوزه

راهکارهاى اجرايى

* تشويق نهاد متولى سنگ هاى قيمتى و نيمه قيمتى ،با مشارکت بخش خصوصى .

* عضويت کشور در مجامع جهانى .

* تعيين سياست هاى کلان در حوزه سنگ هاى قيمتى و نيمه قيمتى ،توسط نهادهاى مسئول.
نویسنده مقاله :مهندس مريم دانشگر
http://www.gsi.ir/