بر پایه ی مقاله ای که این هفته در نشریه ی ساینس منتشر شد، یک شهابسنگ که سال گذشته در مراکش به زمین افتاد، شاید تازه‌ترین و ناب ترین شواهد از آب روی سیاره بهرام (مریخ) را در بر داشته باشد.
سنگ ۱.۱ کیلوگرمی از شهابسنگ بهرامی تیسنت در موزه ی تاریخ طبیعی لندن. این سنگ یک پوسته ی گدازشی سیاه براق دارد.
محتوای دست نخورده ی درونِ آن، ریزبلورهای زرد/سبز زبرجد (الیوین) و توده های شیشه ی سیاه را در بر دارد که از ویژگی های این شهابسنگ شرگوتیت (shergottite) می باشد. (منبع عکس)
این شهابسنگ با نام “تیسینت” (برگرفته از نام شهری که شهابسنگ در نزدیکیش افتاد)، در ماه ژانویه به عنوان تکه سنگی از سیاره ی بهرام شناسایی شد. اکنون به گزارش حسنا الشناوی اودجیهان (از دانشگاه حسن دوم کازابلانکا، مراکش) و همکارانش، تیسینت شواهدی از خاک بهرام را در خود دارد؛ خاکی که به نظر می رسد “آب” در آن دگرگونی پدید آورده.
تیسینت با برخورد به جو زمین، منفجر شده و به صدها تکه ی کوچک،
مانند این قطعه ی ۴-۳ گرمی واپاشید. گرمای برخورد لایه ی بیرونی
تیسینت را سوزاند و پوششی به نام پوسته ی گدازش دور آن پدید آورد.
تکه ای کوچکی از شهابسنگ از پشت این پوسته بیرون زده اند.
شهابسنگ های بهرام چیز تازه ای نیستند. طی ۴ میلیارد سال گذشته، شهابسنگ های غول پیکری به این سیاره ی سرخ برخورد کرده و تکه سنگ های آن را به فضا پرتاب کرده اند. بسیاری از این تکه سنگ ها هم سرانجام با رسیدن به زمین، بر سطح آن افتاده اند که پژوهشگران می توانند از روی حباب هایی از جو بهرام که در دلشان به دام افتاده، آن ها را به عنوان شهابسنگ های بهرامی شناسایی کنند. شکارچیان شهابسنگ تاکنون حدود ۱۰۰ تکه سنگ بهرامی که به همین شیوه بر زمین فرود آمده اند را یافته اند.
ولی تیسین یک مورد ویژه است. بیشتر شهابسنگ های بهرامی تا ماه‌ها و یا سال ها بر روی زمین می مانند، بر سرشان باران می بارد و می خیسند، به گونه ای که اگر نشانه ای از آب سیاره ی بهرام هم در آن ها باشد، با آب سیاره ی زمین در هم آمیخته و آشکار نمی‌شود.
شهابسنگ تیسینت تازه و دست نخورده است. افراد بسیاری در ساعت ۲ بامداد ۱۸ ژوییه ی ۲۰۱۱ شاهد افتادن آن بر زمین بودند، و از آن جایی که صحرای مراکش خشک و بی باران است، تیسینت تا ۲ ماه بعد که همه ی تکه هایش گردآوری شد احتمالن با هیچ آبی تماس پیدا نکرد. همین تیسینت را به تازه ترین و دست نخورده ترین نمونه ای که تاکنون از بهرام به دست آمده تبدیل ساخت. پس اگر نشانه ای از آب در تیسینت باشد، از آب بهرام خواهد بود؛ نه آب زمین. اودجیهان و گروهش بر این باورند که دقیقن همین را یافته‌اند.
تیسینت در آغاز هنگامی که گدازه ها بر سطح بهرام فوران کردند و در هوای سرد این سیاره به سرعت سرد شدند پدید آمد. ۷۰۰ هزار سال پیش، یک برخورد سنگین باعث جدایی تیسین از بهرام و پرتاب آن به فضا شد و در همان حال، بخشی از آن را آب کرد و به رگه‌هایی از شیشه ی سیاه تبدیل نمود که اکنون به صورت رگه هایی ضربدری درون آن دیده می شود (شهابسنگ های بهرامی دیگری همانند این که تاکنون به دست آمده هم ۷۰۰۰۰۰ سال عمر دارند، که نشان می دهد همگی در اثر یک برخورد راهی فضا شده بوده اند).
پس از آن که گروه دانشمندان بررسی های شیمیایی را روی این رگه‌ها انجام دادند، شواهدی از خاک ذوب شده یافتند که می توانست ناشی از گرمای حاصل از برخورد بوده باشد. نشانه های شیمیایی که یافته شد تنها می توانست در اثر واکنش آب با خاک در برخی نقاط آن و در زمانی پیش از جدا شدن سنگ از بهرام پدید آمده باشند.
جالب این که گروه اودجیهان دریافت که نشانه های شیمیایی که به آب اشاره داشتند، متفاوت با بیشتر آب های موجود روی زمین بود: یک آب بسیار اسیدی. پژوهشگرانی که بر روی خودروهای کنجکاوی و فرصت، و چندین فضاپیمای مدارگرد دیگر کار می کنند هم به چنین نتیجه ای رسیده بودند: آب های گذشته ی بهرام اسیدی بوده، دستکم برای یک مدت. این که چرا، کِی، و تا چه مدت همه ی آب های بهرام اسیدی شده بوده هنوز بی پاسخ مانده است. [بخوانید: * بهرام روزگاری غریب نواز بوده! * قوی ترین نشانه های “آب” در بهرام یافته شد]
ولی پژوهشگران سرانجام با تیسینت به چیزی دست پیدا کرده اند که هیچ یک از خودروهای بهرام نورد، ماهواره ها، و شهابسنگ‌ها تاکنون به آن ها نداده بودند: یک سنگ بکر و ناب — که با پای خود به سیاره ی زمین آمده.
http://www.1star7sky.com
دیدگاه‌ها بسته شده‌اند.