مقدمه

بر خلاف امواج رادیویی امواج مایکروویو نمی‌توانند به لایه‌های تحتانی جو نفوذ کنند. همانند ماهواره‌ها ، تلسکوپهای مستقر در قلل کوهستانی نظیر مائوکیا در هاوایی و لاسیلا در شیلی می‌توانند آنها را شناسایی کنند. امواج مایکروویو می‌توانند به ستاره شناسان بگویند چه موادی در ابرها غباری و گازی در بین ستارگان وجود دارد. اتمهای هیدروژن امواج رادیویی را با چنان شدتی گسیل می‌دارند که برای آشکار شدن ساده آنها توسط رادیو تلسکوپها کافی است. فرکانس گسیل ۱٫۴۲X10⁹ سیکل بر ثانیه است و این فرکانس ، در مرکز نوار موجی قرار دارد که روشهای رادیویی بر روی آن اعمال می‌شوند.

دانشمندان سابقا تصور می‌کردند که بیشتر هیدروژن بین ستاره‌ای ، بصورت اتمهای منفرد است و از این رو با مشاهدات رادیویی قابل آشکار شدن هستند. مولکولهای هیدروژن ، H₂ ، این تابش ویژه را گسیل نمی‌کنند و در نتیجه با این روش رادیویی نمی‌توان آنها را آشکار کرد، اما هیدروژن تک اتمی آشکار پذیر است. امروزه از داده‌های دیگر (غیر رادیویی) معلوم شده است، همانقدر که هیدروژن بین ستاره‌ای بصورت اتمی وجود دارد، بصورت مولکولی نیز می‌تواند وجود داشته باشد. احتمالا بیشتر از این نیز باشند.

مولکولها در فضا بین ستاره‌ای

مولکولها از روش چرخششان آشکار می‌شوند. مولکولها خطوط طیفی گسیل می‌کنند که به دلیل انتقالها در حالت چرخششان ، فرکانسهای کاملا مشخصی دارند. برای آشکار کردن گسیل مولکولها باید از آنتنهای رادیویی و گیرنده‌ها استفاده کنیم. گیرنده‌ها را می‌توان بر روی هر فرکانس دقیق که به انتقال خاص یک مولکول خاص وابسته است، تنظیم کرد و به این ترتیب حضور مولکول را در یک ابر گاز کیهانی آشکار کرد. اولین پیش بینی نظری در مورد مولکولها در فضای بین ستاره‌ای در سال ۱۹۴۰ میلادی از سوی آر. آ . لیتلتون (R. A. Lyttleton) صورت گرفت.

مدت بسیار کوتاهی پس الز آن آندریومک کلر (Andrew Mackeller) موفق شد CH و CN را با استفاده از یک روش نوری و نه با استفاده از روشهای رادیویی ، آشکار کند. پس OH و NH₃ و H₂O و H₂CO شناسایی شدند. از سال ۱۹۷۱ میلادی به بعد ستاره شناس رادیویی که بیشتر در طول موجهای میلیمتری فعالیت می‌کرد به نوبه خود به عنوان یک شاخه مهم ستاره شناسی مطرح شد.

ابرهای مولکولی غول پیکر

ستاره شناسی امواج میلیمتری ، جزئیات ساختمانی ابرهای بین ستاره‌ای را تعیین می‌کند. ابرها را می‌توان با توجه به تابش گسیل شده در انتقالهای چرخشی بسیاری از مولکولها مشاهده کرد، که در آن هر مولکول ، اطلاعاتی در مورد نحوه توزیع خود در درون یک ابر بدست می‌دهد. از آنجا که مولکولهای مختلف به گونه‌های متفاوت توزیع می‌شوند، هر یک از آنها تصویر خاص خود را بدست می‌دهد. با وجود این تصاویر گوناگون وابستگیهای فامیلی باهم دارند که در آنها مولکولهای معمولی‌تر ، گسترده‌ترین ساختمانها را از خود نشان می‌دهند. در بین تمام مولکولها ، تصویری که مونو اکسید کربن (CO) می‌دهد، بزرگترین مقیاس را دارد. http://daneshnameh.roshd.ir