رای مدت‌ها تصور می‌شد که عطارد (Mercury) مسیر خود به دور خورشید را به تنهایی طی می‌کند. اما طبق یافته‌های جدید، کوچک‌ترین سیاره منظومه شمسی از میان یک حلقه غبار در حرکت است؛ چیزی که به دلیل نزدیک بودن به خورشید، قاعدتا نباید در آنجا وجود می‌داشت.
منظومه شمسی ما پُر است از غبارهایی که ناشی از خرد شدن سیارک‌ها و دنباله‌دارها هستند؛ ولی تنها برخی از سیارات می‌توانند این حلقه‌ها را مال خود بدانند. زمین و ناهید (زهره یا ونوس) از جمله سیاره‌هایی هستند که هنگام گردش به دور خورشید، با نواری از مواد کیهانی همراهی می‌شوند.
در سوی دیگر، زمانی تصور دانشمندان بر این بود که عطارد همواره تنهاست؛ زیرا با توجه به فاصله کم این سیاره کوچک با تنها منبع گرمابخش منظومه شمسی، آن‌ها حتی در خواب هم نمی‌دیدند که یک حلقه غبار در آنجا دوام بیاورد. حالا مشخص شد که این تصور اشتباه بوده است.
در مطالعه‌ای تازه، رد عظیمی از غبار کیهانی در مدار سیاره عطارد پیدا شده؛ غبارهایی که حلقه‌ای را به وسعت ۱۵ میلیون کیلومتر پدید آورده‌اند.
چیزی که بر ما پوشیده بود، اینکه ظاهرا چند میلیارد سال است که عطارد در این دریای عظیم از مواد باستانی (سه برابر بزرگ‌تر از خود سیاره)، حرکت می‌کند. به گفته‌ی «گی‌یرمو استنبورگ» یکی از نویسندگان این مقاله و دانشمند خورشیدی در مرکز تحقیقات نیروی دریایی ایالات متحده (NRL):
تصور عمومی این بود که سیاره عطارد برخلاف زمین و ونوس، آن‌چنان کوچک و نزدیک به خورشید است که نمی‌تواند حلقه غبار داشته باشد. در واقع انتظار می‌رفت که بادهای خورشیدی و نیرو‌های مغناطیسی آن، مدار عطارد را از هرگونه غبار اضافه خالی کنند.
واقعیت این است که استنبورگ و همکارش «راسل هاوارد» به طور اتفاقی به سوی این کشف هدایت شدند. آن‌ها در جستجوی جای خالی غبارها در نزدیکی خورشید بودند، منطقه‌ای که مواد کیهانی بخار شده و ناپدید می‌شوند.
با وجود غبارهایی که دید را مختل می‌کنند، دانشمندان نتوانستند هیچ فضای خالی از غباری را بین ما و خورشید بیابند. این تقریبا شبیه آن است که از میان یک پنجره‌ی باران زده، به بیرون چشم بدوزید و سعی کنید بفهمید که آیا همچنان بارش در جریان است یا خیر؟ در واقع از جایی که ما نظاره‌گر هستیم، این‌طور به نظر می‌آید که همه جا را غبار فراگرفته است.
تنها سرنخی که داریم، نورهای متفاوتی هستند که به سمت ما می‌آیند. نور خورشید هنگام گذر از بین ذرات غبار، چنان نیرویی ایجاد می‌کند که ۱۰۰ برابر درخشان‌تر از روشنایی تاج این ستاره است. در بیشتر اوقات، دانشمندان چنین داده‌هایی را کنار می‌گذاشتند تا تنها روی تاج خورشید متمرکز شوند؛ اما این‌بار محققان تصمیم به حفظ داده‌ها گرفتند.
به کمک تصاویر میان-سیاره‌‌ای که ماهواره STEREO ناسا ثبت کرده بود، اعضای تیم مدلی را ساختند که با جداسازی این دو نوع مختلف نور، محاسبه‌ی مقدار غبار در آنجا را امکان‌پذیر می‌کرد. چیزی که محققان دریافتند، روشنایی شدت یافته‌ای در مدار عطارد بود؛ نشانه‌ای از اینکه تراکم غبارها در مرکز حلقه، ۳ تا ۵ درصد بیشتر است. آن‌طور که هاوارد توضیح می‌دهد:
این یک چیز ایزوله و جدا افتاده نبود. صرف نظر از موقعیت فضاپیما، ما همان افزایش ۵ درصدی در روشنایی یا تراکم غبار را مشاهده کردیم. پس چیزی که آنجا وجود دارد، تمام طول مسیر عطارد به دور خورشید را پوشش می‌دهد.
چنین نتیجه‌ای، دانسته‌های قبلی ما را به حاشیه می‌رانَد. زیرا اگر واقعا عطارد از میان یک حلقه غبارآلود حرکت می‌کند؛ پس چنین موادی باید بیش از آنچه که پیش‌تر امکان‌پذیر جلوه می‌کرد، به خورشید نزدیک باشند. این یافته، سرنخی مهمی درباره ترکیب و منشا پیدایش غبارها نیز به دانشمندان می‌دهد.
مطالعه روی حلقه های غبار در منظومه شمسی، بی‌شباهت با بررسی حلقه های درختان در جنگل نیست. ابرهای کیهانی در حال گردش که از خرده سنگ‌هایی به قدمت ۴٫۶ میلیارد سال تشکیل شده‌اند، می‌توانند با ما کمک کنند تا آنچه را که در مراحل آغازین شکل‌گیری منظومه شمسی رخ داد، توضیح دهیم.
محققان بر این باورند که تمام سیارات سامانه خورشیدی از جمله زمین، چیزی نبوده‌اند جز همین ذرات غبار؛ پیش از آنکه جاذبه و سایر نیروها، این ذرات را به یکدیگر پیوند دهند.
به اعتقاد «مارک کوشنر» اخترشناس از مرکز فضایی گادرد ناسا و کسی که سابقه تحقیق روی سیاره زهره را دارد:
برای مدل‌سازی و بررسی دقیق حلقه های غبار در اطراف سایر ستاره ها، ابتدا لازم است که ما خصوصیات فیزیکی این غبارها در حیاط پشتی خود را درک کنیم. البته این‌طور هم نیست که هر روز بتوان یک چیز جدید را در منظومه شمسی کشف کرد.
اما حلقه غبار عظیمی که هم‌مسیر ونوس است، می‌تواند شروع خوبی برای مطالعه باشد و ماه گذشته، نتایج مطالعه‌ای در همین راستا منتشر شد. نویسندگان مقاله مدعی بودند که منبع حقیقی غبار اطراف ونوس را شناسایی کرده‌اند؛ حلقه پهناوری که از ذراتی به کوچکی دانه‌های کاغذ سمباده تشکیل شده است.
با استفاده از شبیه‌سازها و مدل‌سازهای مختلف، محققان نتیجه‌گیری کردند که این حلقه غبار از تعدادی سیارک پیش‌تر دیده نشده منشا می‌گیرد که هم‌سفر سیاره ونوس در مدارش هستند. دیگر آنکه به اعتقاد نویسندگان مقاله، این گروه از سیارک‌های در حال خرد شدن از دوران طفولیت منظومه شمسی، حلقه غبار ونوس را تغذیه می‌کرده‌اند.
نتایج هر دو مطالعه در مجله Astrophysical Journal Letters به چاپ رسیده است.
http://akharinkhabar.ir
دیدگاه‌ها بسته شده‌اند.