بررسی خطر شهاب سنگ ها برای زمین

با گذشت مدتی از انفجار شهاب سنگی کوچک در آسمان روسیه، هنوز هم در محافل علمی صحبت از این برخورد است. این شهاب سنگ که تنها چند متر طول داشت بعد از عبور از جو زمین و در هنگام برخورد با اتمسفر متلاشی شد. موج صوتی ناشی از این انفجار باعث شکسته شدن شیشه ساختمان ها و زخمی شدن صدها نفر گردید. همچنین قطعات بسیار کوچکی از این شهاب سنگ بر زمین فرود آمد. خسارات ناشی از این برخورد، حدود ۴۰ میلیون دلار برآورد شده است.

سوالی که این روزها مطرح است این است که آیا امکان پیش بینی چنین حوادثی از قبل وجود دارد؟
برای شهاب سنگ هایی با ابعاد چند متر (مشابه شهاب سنگی که وارد آسمان روسیه شد) عملا امکان پیش بینی برخورد وجود ندارد. چون این شهاب سنگ ها به قدری کوچک هستند که رصد آنها توسط دانشمندان ممکن نیست. و تا وقتی اتفاق نیفتند کسی از آنها با خبر نمیشود. جالب است بدانید که روزانه چندین شهاب سنگ کوچک (در ابعاد سانتی متری) وارد جو زمین میشوند. ولی در هنگام برخورد با جو زمین آنقدر متلاشی میشوند که چیزی جز غبار از آنها باقی نمیماند.

در مورد شهاب سنگ های چند متری، واقعا راهی برای پیش بینی و آمادگی برای برخورد وجود ندارد. ولی جای شکرش باقی است که آنها به ندرت به سمت کره خاکی مان می آیند. احتمال اینکه شخصی توسط یک سنگ آسمانی کشته شود، ۱ به ۲۵۰ هزار است. برای آنکه دید بهتری پیدا کنید، اشاره می کنیم که چنین احتمالی کمتر از احتمال مرگ به واسطه وقوع زلزله، توفان، سیل، تصادف، سقوط هواپیما، و حتی صاعقه است.

اکثر سنگ های آواره فضایی، حتی قبل از اینکه به زمین نزدیک شوند در جو زمین می سوزند و به غبار تبدیل میشوند. و برخی دیگر هم در اقیانوس یا دشت یا کوه ها که مناطقی بدون سکنه اند فرود می آیند.

در طول ۴ میلیارد سال عمر زمین، سیاره ما میلیون ها بار مورد اصابت این گلوله های سرگردان قرار گرفته که بسیاری از آنها بزرگتر از ۱ کیلومتر و قادر به ایجاد ویرانی های بزرگ بوده اند. ولی اکثر این سنگ های بزرگ در دوران تولد زمین رخ داده اند. یعنی زمانی که منظومه خورشیدی ما جوان و پر از سنگ های سرگردان بوده.

به خاطر فعالیت های درونی زمین که منجر به بروز تغییرات گسترده در سطح پوسته آن شده، تنها حدود ۱۶۰ منطقه برخورد بر روی چهره سیاره مان باقی مانده و توسط دانشمندان شناسایی شده است. و این روزها، دیگر انتظار برخوردهای خیلی بزرگ که تا چند میلیون سال قبل عادی بودند را نداریم.

اما در مورد شهاب سنگ های بزرگ که قطر آنها بیش از صد متر باشد، امکان مشاهده مسیر حرکت آنها و حتی پیش بینی امکان نزدیک شدن آنها به زمین وجود دارد. پروژه Near Earth Object ناسا یک جدول از شهاب سنگ های رصد شده و محاسبات مربوط به برخورد احتمالی آنها به زمین را تا ۱۰۰ سال آینده در خود دارد. بر اساس پیش بینی های این پروژه، در حال حاضر هیچ یک از سنگ های کشف شده، دارای درجه خطر برخورد با زمین نیستند.