گوهریست به رنگ آبی روشن تا تیره و سمبل صلح و رنگ تسکین دهنده و نوازشگر چشم. یاقوت کبود SAPPHIRE سمبل واقعیت، وفاداری، عقل و تفکر است چنانکه گاه آن را سنگ خردمندان نیز می نامند. در قرن نوزدهم جواهر شناسان متوجه شدند که یاقوت کبود از خانواده کروندوم و عنصر رنگ در آن آهن و تیتانیوم است. سافایر به رنگ های قرمز- قرمز روشن ، صورتی ، زرد و سبز وجود دارد که همگی فرمول شیمیایی یکسان دارند و عناصر رنگ موجود در آنها باعث تنوع رنگ می شود یاقوت کبود و یاقوت قرمز دارای سختی بالا هستند و به همین دلیل برای دستگاههای برش و سایش از آنها استفاده می شوند. در موارد دیگر از یاقوتها در ساخت نوک خودکار و صنعت ساعت سازی استفاده میشود.معادن مهم یاقوت کبود در کشورهای استرالیا ، سریلانکا ، تایلند ، برمه ، کامبوج ، کشمیر , کنیا ، تانزانیا ، افغانستان و ماداگاسکار قرار دارد. دو معدن مهم در تایلند که شهرت جهانی دارند عبارت اند از :
معدن چانتابوری CHANTABURI و کان‌جان‌بوری ،که چانتابوری محل عمده معاملات سنگ یاقوت در دنیا میباشد.
امروزه تایلند از مشهورترین مراکز مهم تراش سنگ یاقوت و دیگر انواع سنگ های جواهر است و در حال حاضر یکی از کشورهای عمدهِ صادر کننده در این زمینه محسوب می شود. علاوه بر این از قدیم معادن یاقوت کبود کشمیر در دنیا مشهور بوده است، زیرا سافایرهای استخراجی از این منطقه دارای رنگ و جلای زیبا بوده و مرغوبیت بالا داشته اند. سافایرهای درشت و مرغوب بسیار کمیابند و بعضی از انواع آن شهرت جهانی دارند؛ از جمله ستاره هند با وزن ۵۳۶ قیراط در موزه علوم طبیعی نیویورک، ستاره آسیا به وزن ۳۳۰ قیراط و ستاره نیمه شب به وزن ۱۱۶ قیراط که در آمریکا در موزه نگهداری می شوند. همچنین دو نگین یاقوت کبود به نام های ادوارد و استوارت در تاج پادشاهی انگلستان وجود دارد که از یاقوتهای معروف هستند.
بزرگترین کریستال طبیعی یاقوت کبود جهان در سریلانکا به وزن ۴۲ کیلو گرم کشف شد که از آن نگینی به وزن ۱۷ کیلیوگرم تراشیده شد و کیفیت این نگین ارزشمند استار یا ستاره ای میباشد. البته بزرگترین یاقوت کبود تراشیده جهان میلینیوم نام دارد که وزن آن ۹۰.۰۰۰ قیراط یا هجده کیلو گرم میباشد. این سنگ قیمتی که این روزها لقب بزرگترین یاقوت کبود را نیز در دست دارد به شکل مجسمه های قدیمی تراشیده شده است. قیمت تخمینی این جواهر ۱۸۰ میلیون دلار بوده و البته شرط خرید آن نیز این است که باید در مکانی قرار بگیرد که مردم بتوانند از آن بازدید کنند.این سنگ تا به حال تنها دو بار در معرض دید قرار گرفته است و میلیون ها نفر در همین دو بار از آن بازدید کرده اند.این یاقوت کبود بزرگ در سال ۱۹۹۵ استخراج شد.
امروزه یاقوتهای کبود مصنوعی با خواص مشابه بلورهای طبیعی تولید شده است. از سوی دیگر، به تازگی با رواج طلای سفید، استفاده از یاقوت کبود در ساخت انواع زیورآلات – به خصوص گردن آویز – متداول شده است. به علاوه، ساخت انواع حلقه نامزدی با یاقوت کبود در اوایل قرن بیستم باب شده که در اروپا مورد علاقه خانم‌ها به ویژه دخترخانم‌هاست.
یاقوت کبود خواص مهمی دارد : از جمله این که برای آرام کردن عصبانیت و تسکین اعصاب مؤثر است. اگر مدالی از یاقوت مرغوب ساخته شود به دارنده آن آرامش و ذهنی فعال خواهد داد. این سنگ اثرات درمانی بسیار دارد. اصولاً انواع گوهرهای طبیعی جزو پاک ترین و خالص ترین بلورها هستند و به طبع دارای انرژی ذخیره شدهِ فراوان که هر کدام در شرایط خاص از طریق این انرژی‌ها اثرات درمانی فراوان دارند.
وجه تسمیه یاقوت کبود : ازکلمه یونانی سافیر به معنای آبی گرفته شده است.
فرمول شیمیایی یاقوت کبود : AL۲O۳
Ti – Fe – Cr -V – Ni-Mn با انکلزیون هایAl=۵۲.۹۱%O=۴۷.۹%
ترکیب شیمیایی یاقوت کبود : ترکیب شیمیایی این سنگ اکسید آلومینیوم است که عامل رنگ آهن یا تیتانیوم است. رنگ این سنگ دارای دامنه گسترده ای است و از سایه آبی بسیار کم رنگ تا تن بسیار آبی و سبز متغیر است.
رنگ : آبی – گاه زرد یا سبز ارغوانی سیاه
سختی یاقوت کبود : ۹
ضریب شکست : ۱.۷۶-۱.۷۷
وزن مخصوص یاقوت کبود : ۴ الی ۳.۹۹
شفاف : مات، نیمه شفاف، شفاف
شکل بلورهای یاقوت کبود : بی پیرامیدال – منشوری – ندرتا پهن و کوتاه
شبکه کریستالی یاقوت کبود
ژیرمان : سریلانکا ، برمه ، هند ، چین ، کامبوج ، استرالیا ، کنیا ، زامبیا ، تانزانیا ، آنگولا
فنلاند و چک و اسلواکی
خواص شیمیایی یاقوت کبود : در اسیدها نامحلول است
ناخالصی ها : از جنس روتیل سوزنی می باشد که سبب ایجاد جلای ابریشم گونه می شود.بر طبق عقیده بعضی جواهرشناسان اگر مقدار این ناخالصی ها زیاد باشد پدیده چشم گربه یا آستریزم در یاقوت کبود دیده می شود اما عده دیگری از جواهرشناسان بر این عقیده نیستند و علت این پدیده را وجود کانالهای باریک و متقاطع در سه جهت کریستالوگرافی ذکر کرده اند.
کانی یاقوت کبود در نفلین سیانیت های پگماتیتی و نیز در شرایط دگرگونی همبری و هورنفلس ها تشکیل می شوند. تنها به کمک دستگاههای خیلی پیشرفته می‌توان یاقوتهای طبیعی را از نوع مصنوعی امروزی آن تشخیص داد چرا که صنعت ساخت یاقوتهای مصنوعی و همچنین فرایندهای بهسازی یاقوتها مدرنیزه شده است.
************************
مرجع : دانشنامه ویکیپیدیا و مقالات معتبر اینترنتی
دیدگاه‌ها بسته شده‌اند.