عوامل کنترل کننده نوع آلتراسیون
- ترکیب شیمیایی محلول گرمایی و یا ماگمایی
- درجه حرارت
- عمق
- شرایط Eh و ph محلول و ترکیب شیمیایی و کانی شناسی سنگ آلتره
گسترش و ثروت آلتراسیون
گسترش و ثروت آلتراسیون به عوامل زیر بستگی دارد :
- حجم محلولهای گرمایی و ماگمایی
- میزان ساختمانهای اولیه و ثانویه مفید
- واکنش پذیری سنگها
- درجه حرارت و فشار محلول دارد.
آلتراسیون در کانسارهای رگه‌ای محدود به رگه است حال آنکه در کانسارهای پورفیری منطقه وسیعی را در بر می‌گیرد.
زون آلتراسیون
آلتراسیون را بر مبنای یک یا چند کانی مهم تفکیک می‌کنند و به هر بخش یک زون می‌گویند.
| آلتراسیونهای مهم | |
| پتاسیک | پروپلتیک |
| سرسیتیک | آرژیلیک |
| آلونیت | گرانیرن |
| سیلیس | زئولیت |
| فنیتیک | کلریت |
| تورمالئینیره | آلپیت |
آلتراسیون پتاسیک
کانیهای مهم آلتراسیون پتاسیک عبارتند از پتاسیم فلدسپات ، بیوتیت ، کوارتز و به مقدار جزئی کلریت ، پیروت ، سرسیت ، اکتینولیت و انیدریت ، آدولاریا کانی مهم زون پتاسیک ذخایر رگه‌ای می‌باشد و پتاسیم فلدسپات ثانویه به صورت جانشینی در اطراف پلاژیوکلاز ، تبلور مجدد پتاسیم فلدسپات اولیه به صورت رگه چه‌های آپلیتی و همچنین به صورت هاله‌ای در اطراف رگه چه‌های دیگر یافت می‌شود. بیوتیت ثانویه به صورت جانشینی در هورنبلند ، به حالت پراکنده ، تبلور مجدد بیوتیت‌های اولیه و به صورت رگچه‌ای یافت می‌شود.
نحوه تشکیل
همزمان با تبلور سیلیکاتها محلولهای ماگمایی غنی از کاتیونهای 
با سنگهای اطراف واکنش داده و ضمن برجای گذاری مواد معدنی موجب تغییراتی در کانیهای اولیه سنگ خواهند شد. و اهمیت زیادی در کانسارهای مس پورفیری دارد و در مرکز سیستم واقع شده. در کانسارهای گرمایی کانی مهم آن آدولاریا و آلبیت است و بعضی از مواد معدنی در این زون متمرکز می‌شوند و جهت تعیین موقعیت ذخیره از آن استفاده می‌شود.
آلتراسیون سرسیتیک
به نوع فیلیک و در بعضی ذخایر به نوع کوارتز ، سرسیت ، پیریت معروف است. کانیهای مهم آلتراسیون سرسیتیک عبارتند از سرسیت ، کوارتز ، پیریت ، پیروفیلیت ، دیکیت کائولین و آندالوزیت. کانیهای فرعی عبارتند از : کلسیت ، آپاتیت و انیدریت.
نحوه تشکیل
سنگهای آذرین بویژه نوع غنی از آلومینیوم و سنگهای رسوبی مثل مارن و شیل‌ها در صورتی که تحت تأثیر محلولهای اسیدی هیدرولیز شوند کاتیونهای 
آنها توسط محلول حل می‌گردد و سرسیت ، کائولین ، دیکیت ، کوارتز و پیریت تشکیل خواهند شد. در اکثر ذخایر ماگمایی و گرمایی و در مس پورفیری از داخل به زون پتاسیک و از اطراف به زون پروپلتیک و از بالا به زون آرژیلیک ختم می‌شود. بخش زیادی از ذخیره در این زون واقع می‌شود.
آلتراسیون آرژیلیک متوسط
کانیهای مهم آن عبارتند از دیکیت ، کائولونیت ، هالیوزیت ، آلوفان ، مونتموریونیت و مقدار جزئی سرسیت ، فلدسپات‌ها بطور عمده به کانیهای رسی آلتره شده بیوتیت به رنگ سبز تا قهوه ای پلاژیوکلاز بطور عمده آلتره شده بیشتر در کانسارهای رگه‌ای دیده شده است.
آلتراسیون آرژیلیک پیشرفته
کانیهای مهم آن عبارتند از دیکیت ، کائولونیت ، دیاسپور ، پیروفیلیت ، و گاهی سرسیت ، کوارتز ، آلونیت ، پیریت ، تورمالین و توپاز هیدرولیز شدید سیلیکاتهای آلومینیوم دار (محیط اسیدی) موجب تشکیل کانیهای رسی از جمله کائولینیت می‌شود.
آلتراسیون پروپلتیک
به مجموعه‌ای از آلتراسیون کلریتی ، اپیدوتی ، زوئینریتی و آلبیتی اطلاق می‌گردد. کانیهای مهم آن عبارتند از اپیدوت ، زوئیزیت ، کلنیوزوئیزیت ، کلریت ، کلسیت ، آلبیت و پیریت ، نسبت به آلتراسیون سرستیک و آرژیلیک از شدت کمتری برخوردار است.
نحوه تشکیل
محلولهای گرمایی غنی از منیزیم ، آهن ، کلسیم ، سدیم و یا بی‌کربنات در سنگهای آذرین موجب تشکیل اپیدوت ، کلرییت ، زوئیزیت ، و یا آلبیتیت می‌شوند. در مرکز سیستم اپیدوت – کلریت به طرف خارج به آلبیت ، کلسیت و کانیهای رسی تبدیل می‌شوند. خارجی‌ترین زون در مس پورفیری است و از نظر پی جویی و اکتشاف از آن می‌توان استفاده کرد.
آلتراسیون کلریتی
این نوع آلتراسیون حالت خاصی از پروپلتیک بوده که به دلیل درصد بالای کلریت آن را به نام آلتراسیون کلریتی می‌شناسند.
نحوه تشکیل
محلولهای ماگمایی و یا گرمایی غنی از 
در سنگهای آذرین در دمای مناسب موجب تشکیل کلریت می‌شوند این آلتراسیون مخصوص ذخایر ، اسیدسولفید بوده که در قسمت داخل سیستم قرار دارد. بخشی از ذخیره در آن واقع می‌شود.
آلتراسیون نوع سیلیسی
این آلتراسیون نسبتا زیاد یافت می‌شود. افزایش مقدار درصد کوارتز و یا اکسیدهای سیلیس (چرت ، اوپال ، کلسدونی) را در سنگ اصطلاحا سیلیسی شدن گویند.
نحوه تشکیل
زون سیلیسی در اکثر سنگها تشکیل می‌شود محلولهای ماگمایی ، گرمایی و یا دگرگونی غنی از سیلیس ، در شرایط مناسب سیلیس خود را برجای می‌گذارند. عوامل مؤثر در ته نشین Si کاهش فشار ، حرارت و PH محلول هستند. در کانسارهای قلع و مولپیدن پورفیری و در ذخایر اپی ترمال تحت نام ژاسپیروئید تشکیل می‌شود.
آلتراسیون آلونیتی
کانیهای مهم زون آلونیت عبارتند از آلونیت ، کوارتز ، کلسدونی و اوپال.
کانیهای فرعی آن عبارتند از کائولینیت ، سرسیت ، دیاسپور ، جروسیت ، رتیل ، پیریت ، هماتیت و پیروفیلیت
نحوه تشکیل
محلول های ماگمایی و گرمایی غنی از سولفات ، در شرایط اکسیدان و در دمای کمتر از 
موجب هیدرولیز سنگهای غنی از Al و K شده و در نتیجه آلونیت تشکیل می‌گردد. آلونیت در بخش فوقانی سیستم‌های مس پورفیری و در بعضی از کانسارهای اپی ترمال یافت می‌شود. بخصوص کانسارهای طلا و نقره‌ای اپیترمال واقع در سنگهای آتشفشانی
یافت می‌شود.
آلتراسیون گرانیرن
کانیهای مهم زون گرانیرن عبارتند از توپاز ، فلوریت ، موسکویت ، کوارتز ، تورمالین ، کائولین
نحوه تشکیل
محلولهای غنی از F و B در حرارت بالا با سنگهای آذرین اسیدی و حد واسط واکنش انجام داده و موجب تشکیل کانیهای غنی از F می‌شود. این زون در مرکز و پایین ذخایر مولیبدن ، قلع و تنگستن پورفیری و در کانسارهای Zr ، u ، Nb ، واقع در آلکالی گرانیت‌ها یافت می‌شود.
آلتراسیون آلپیتی
که به سدیم متازوماتیزم نیز معروف است به دلیل اضافه شدن سدیم از طریق محلول های ماگمایی و یا گرمایی حاصل می‌شود. کانیهای مهم زون آلپیتی عبارتند از آلبیت ، پاراگونیت ، کلریت و کوارتز ، این آلتراسیون مخصوص ذخایر طلای نوع رگه‌ای است.
آلتراسیون زئولیتی
کانیهای شاخص این زون عبارتنداز مورونیت ، کلنیوتپیولیت ، لامونتیت و هیولاندیت و آنالیسم ، سولفید بندرت در این زون یافت می‌شود.
نحوه تشکیل
در دمای پایین و PH خنثی محلولهای گرمایی در سنگهای آذرین موجب جابجایی و تمرکز Na و K و Ca در نقاط خاصی شده که باعث تشکیل کانیهای خانواده زئولیت می‌گردد. و این آلتراسیون بخشی از پروپلتیک است.
آلتراسیون فنیتیک
مخصوص سنگهای آذرین آلکانی و کربناتیت است. فنیت نام سنگی است در محدوده آلکالهای گرانیت ، تانفلین و سینیت می‌باشد.
نحوه تشکیل
اضافه شدن سیلیکاتهای سدیم ، پتاسیم و کربنات‌ها خاص زون فنیتیک است. محلولهای غنی از 
در سنگهای آلکالن موجب تشکیل زون فنیتی می‌شود. این آلتراسیون از چند متر تا حدود سه کیلومتر متغیر است. کانیهای این زون عبارتنداز آلکالی فلدسپات ، نعلین ، سدیم ، پیروکسن سدیم ، آمفیبول ، اسکاپولیت ، سودالیت ، کانکرینیت و کلسیت می‌باشد. http://daneshnameh.roshd.ir
دیدگاه‌ها بسته شده‌اند.