اپال

اوپال از سيليکاتهاى آبدار با دماى پايين ته نشين مى شود و جزو سنگ هاى رسوبى به حساب مى آيد و ميتواند در ترک ها، اتصالات و حفره ها در صخره هاى رسوبى، آتشفشانى و دگرگون ته نشين شود.

اپال از سيليکاتهاى آبدار با دماى پايين ته نشين مى شود و جزو سنگ هاى رسوبى به حساب مى آيد و ميتواند در ترک ها، اتصالات و حفره ها در صخره هاى رسوبى، آتشفشانى و دگرگون ته نشين شود. معمولا 3 تا 30 درصد اپال، آب است. سختى آن 5.5-6.5، وزن مخصوص 1.98-2.50 و ضريب شکست 1.37-1.52 است.
شفافيت آن مى تواند از شفاف تا مات باشد. هرچه زمينه سنگ اوپال تيره تر باشد تا پديده آن واضح تر ديده شود، با ارزش تراست، پس به طور کلى اپال سياه از اوپال سفيد ارزش بيشترى دارد. اپال را هم مثل مرواريد بايد هر چند وقت يکبار در آب گذاشت. ترکيب شيميايى اوپال nH2O.SiO2 بوده غير کريستالين، ژل سيليکاى جامد است.
اوپال به 5 دسته تقسيم مى شود:
– اپال قيمتى صد در صد اوپال است. اوپال خالص که داراى پديده بازى با رنگ است، علت اين پديده وجود سيليکاتهاى يک اندازه در کنارهم و در فضاهاى خالى مابين سيليکاها آب وجود بوده که هنگام برخورد نور با به سطح سنگ باعث ايجاد اين پديده مى شود.
– اوپال آتشى به رنگ زرد-قرمز
– اپال معمولى سيليکاها نامنظم کنار هم قرار گرفته اند و پديده بازى با رنگ ها ندارد.
– ماتريکس اوپال (Opal Matrix) داراى رنگ روشن، گاهى اوقات رنک مى شود تا به شکل اوپال سياه درآيد.
– بولدر اوپال (Boulder Opal) درزها يا شکاف هاى نازک، معمولا داراى بدنه اى با رنگ روشن، در ماتريس آهن مايل به قهوه اى و يا سنگ ماسه لک دار.
معادن اوپال :
بزرگترين معادن در استراليا (ماسه سنگ)، برزيل (آتشفشانى)، مکزيک (گدازه هاى تجزيه شده)، آمريکا (نوادا و اورگان) (آتشفشانى)، گواتمالا، هندوراس (گدازه هاى تجزيه شده)، اندونزى (آتشفشانى)، چکسلواکى (منبع تاريخى: مجارستان – گدازه هاى تجزيه شده)، تانزانيا، عمان است.
بهسازى اوپال :
براى تقويت پديده بازى با رنگ ها در اوپال، سنگ را با اسيد رقيق شده و شکر رنگ مى کنند (dying) که باعث تيره تر شدن زمينه سنگ مى شود. ر در مقابل حرارت،‌عکس العمل ضعيف دارد و اسيد هيدروفلوريدک روى اين سنگ اثر مى گذارد.
اوپال چند لايه (Assembled opal):
همانطور که گفته شد، تمام اوپال ها داراى مقدارى آب هستند و آنهايى که داراى درصد بالاترى آب بوده، ممکن است آب خود را از دست بدهند و ترک بردارند و دوام سنگ اوپال کم شود. به همين دليل براى جلوگيرى از شکسته شدن سنگ آن را دو لايه و يا سه لايه مى کنند، براى دو لايه يا سه لايه کردن آنها از سنگ کريستال و اونيکس استفاده مى کنند. معمولا سنگ کريستال را بالا اونيکس را پايين مى گذارند.
اوپال مصنوعى :
توليد اوپال مصنوعى، رشد گوى ها سيليکايى با اندازه درست و صحيح را در بر مى گيرد. زمانى که اين کار انجام شد، گوى ها به مدت چند ماه، در ظرفى قرار داده مى شوند. متاسفانه محصول به دست آمده، همان مشکل اوپال هاى طبيعى را دارد. اين مشکل در اوپال مصنوعى، با برش راف به قطعات کوچک سپس اشباع آنها با تثبيت کننده هاى (zirconium) stabilizers حل مى شود. اين کار از بى آبى و ترک خوردگى جلوگيرى مى کند، اما به دليل اينکه تثبيت کننده ها دراوپال هاى طبيعى وجود نداردف برخى از گوهرشناسان، اين محصول را با مارک مشابه اوپال برچسب مى زنند اما در بازار به عنوان اوپال مصنوعى شناخته شده است. اوپال مصنوعى داراى خواصى يکسان با اپال طبيعى است و مى توان با يک آزمايش ميکروسکوپى شناسايى کرد.
نام نويسنده : سابرينا اميرگروسى
بيست و ششمين گردهمايى علوم زمين شناسى سازمان زمين شناسى کشور

www.zar.ir