همشهری آنلاین: سه اصطلاح سیارک، ریزسیاره و سیاره های کوتوله درباره اجرام کوچک منظومه شمسی به کار می‌روند.
سیارک‌ها (asteroids) گروهی از اجرام کوچک نامنظمی در منظومه شمسی هستند که به دور خورشید می‌گردند.
میلیون‌ها سیارک در منظومه شمسی وجود دارند؛ بسیاری از سیارک‌ها در فاصله میان مدار مریخ و مدار مشتری قرار دارند و یک کمربند سیارکی ایجاد کرده‌اند. در حال حاضر کلمه “سیارک” به طور خاص به همین اجرام متشکل از سنگ و فلز و یخ در بخش درونی منظومه شمسی در فاصله مریخ و مشتری اطلاق می‌شود.
احتمالاً در مدار بین این دو سیاره، سیارهٔ دیگری نیز وجود داشته است که به علت جاذبهٔ شدید مشتری متلاشی شده است و سیارک‌ها را پدید آورده است.
اصطلاح “ریزسیاره” (minor planet) به معنای جرمی فضایی است که در یک مدار مستقیم به دور خورشید می‌گردد، اما نه یک سیاره بزرگ است و نه یک ستاره دنباله‌دار (comet). (و به این ترتیب این اصطلاح “سیاره‌های کوتوله” (dwarf planets) را هم در برمی‌گیرد).
اتحادیه بین المللی ستاره شناسی IAU پیش از سال ۲۰۰۶ کلمه ریزسیاره را به طور رسمی به کار می‌برد. اما این اتحادیه در اجلاس سال ۲۰۰۶ خود در یک گروه بندی مجدد ریزسیاره‌ها و ستاره‌های دنباله‌دار را به دو گروه “سیاره کوتوله” و “اجرام کوچک منظومه شمسی” Small Solar System bodies تقسیم کرد.
سیاره کوتوله (dwarf planet) بر اساس تعریف IAU جرمی فضایی است که به دور خورشید می‌گردد و جرم آن قدر هست که بتواند در نتیجه جاذبه‌اش شکل کرویش را حفظ کند و دارای تعادل هیدروستاتیک باشد، و قمر یک سیاره دیگر هم نیست.
IAU پنج سیاره کوتوله را به رسمیت می‌شناسد: سرس، پلوتو، هومه‌آ، میک‌میک و اریس. این پنج سیاره به جز سرس، که در کمربند سیارکی میان مریخ و مشتری قرار دارد، در ماورای مدار نپتون در بخش بیرونی منظومه شمسی قرار دارند
برخی از ستاره‌شناسان با قرار دادن پلوتو در رده سیاره‌های کوتوله مخالفند و همچنان آن یک سیاره معمول می‌دانند.
گروه “اجرام کوچک منظومه شمسی” شامل این اجرام می‌شوند:
سیارک‌های کلاسیک (که بین مریخ و مشتری قرار دارند، به جز سرس)،
سناتورها (ریزسیاره های با مدار ناپایدار که هر دوی خصوصیات ستاره‌های دنباله دار و سیارک‌ها را نشان می‌دهند) و تروجان‌ها (اجرامی در حالت بینابینی ریزسیاره و قمر طبیعی).
اجرام ماورای نپتون (به جز سیاره های کوتوله).
همه ستاره‌های دنباله‌دار.
این اتحادیه اعلام کرد کلمه “ریزسیاره” را هنوز می‌توان به کار برد اما به طور کلی اصطلاح “جرم کوچک منظومه شمسی” مرجح است.
https://www.hamshahrionline.ir
دیدگاه‌ها بسته شده‌اند.