در حدود صد میلیون شهابهای ریز هر روز وارد جو زمین می شوند. ولی در سال فقط چند تایی شهابسنگ پیدا می شوند. شهابسنگ های بزرگتر می توانند از میان جو زمین عبور کنند و به سطح زمین برسند. اغلب ممکن است پیش از رسیدن به سطح زمین منفجر شوند و مواد از هم پاشیده آنها در یک منطقه وسیعی پراکنده شود. قدرت تخریبی شهابسنگ ها بر اساس اندازه آنها متفاوت است.
به گفته دانشمندان شواهد زمین شناختی نشان داده اند که یک شهاب سنگ غول پیکر در حدود ۶ مایل عرض در ۶۵ میلیون سال پیش به شبه جزیره یوکاتان درنزدیکی شهر «چیکسولوب» در مکزیک فعلی به زمین برخورد کرد و این حادثه ای بود که سرآغاز انقراض نسل دایناسورها را رقم زد. براساس این نظریه، برخورد یاد شده موجب شده فوران آتشفشان ها، وقوع زمین لرزه های گسترده و شکل گیری «سونامی» ها شده و در ادامه با برخاست گرد و غبار گسترده و ورود آنها به جو، نور خورشید برای چندین دهه و یا قرن به زمین نرسید و بدین ترتیب دایناسورها منقرض شدند. دانشمندان و دیرینه شناسان براین باورند که از بین رفتن گیاهان و جانوران نقش جدی در انقراض نسل دایناسورها داشته اند.
تا آنجا که می دانیم بعد از برخورد شهاب سنگ در ۶۵ میلیون سال قبل، زمین دو بار دیگر با شهابسنگهای به راستی غول آسا برخورد کرده است. شهابسنگ ۳۰ ژوئن ۱۹۰۸ که در حدود ۴۰۰۰۰ تن وزن داشت خوشبختانه در نقطه ای متروک بر سیبری مرکزی سقوط کرد و موجب مرگی نشد. ولی صدمه زیادی به اراضی جنگلی وارد آورد. نشانه و اثر شهابسنگ غول آسای دیگر در صحرای شمال شرقی آریزونا در نزدیکی کانیون دیابلو ه جا مانده است. قطر دهانه ای که از برخورد به جا مانده است نزدیک به ۱۲۰۰ متر است و آن را کناره ای احاطه کرده که ۴۲ متر از سطح دشت سنگی آهکی مجاور بلندتر است. قعر دهانه نزدیک ۱۸۰ متر از کناره پایین تر است. برآوردهای زمین شناسی بر اساس مطالعه سنگ های داخل دهانه دال بر آنند که برخورد شهابسنگ با زمین در حدود ۳۰ یا ۴۰ هزار سال پیش روی داده است.
زمین به احتمال زیاد بسی بیش از ماه مورد اصابت قرار گرفته است. اما نیروهای فرسایشی بر زمین اثر همه دهانه ها را به جز معدودی که اخیرا پدید آمده اند پاک کرده است. در فضا ذرات بسیاری موجود است که اندازه‌ی آنها اکثراً از شن کوچک‌تر و گاه از ده‌ها متر تجاوز می‌کند. خرده‌ریزهای مزبور که شهابوار نام داشته و به دور خورشید در گردشند بر خلاف ظاهر درخشان و تابناکی که در برخورد با جو زمین پیدا می‌کنند به اندازه‌ای کوچک و کم نورند که دیده نمی‌شوند. هنگامی که این ذرات به وسیله‌ی نیروی جاذبه‌ی زمین ربوده شده و به درون جو زمین راه می‌یابند بر اثر مالش با ذرات هوا داغ و گداخته می‌گردند و پدیده‌ی درخشانی را به نام شهاب به وجود می‌آورند. تابناکی این گونه اجرام در واقع به خود آنها مربوط نیست. بلکه مولکول‌های گاز مسیر آنها بر اثر اصطکاک داغ و یونیزه می‌گردند و به صورت هاله‌ی فروزانی پیرامون ذرات مزبور را فرا می‌گیرند.
اما بزرگ‌ترین جرم آسمانی طی ۱۰۰ سال گذشته در ۱۵ فوریه ۲۰۱۳ با زمین برخورد کرد و ، دنباله ای حدود ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر را بالای شهر چلیابینسک در روسیه به وجود آورد. در ابتدا این شهاب سنگ سفر خود را با سرعتی حدود ۲۰ کیلومتر در ثانیه آغاز کرد، کاهش سرعت مواد منفجره بعد از برخورد با لایه های پایینی جو، درخششی بیشتر از خورشید را در آسمان ایجاد کرد. تخمین زده شده است که ۵۰۰ کیلوتُن انرژی هنگام انفجار این سنگ فضایی ۱۷ متری، با جرم ۷۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ تُن آزاد شده است. در واقع، انتظار وقوع چنین حوادثی هر ۱۰۰ سال یکبار است، از برخورد تانگوسکا در سال ۱۹۰۸به بعد این بزرگ ترین برخورد شناخته شده تا به امروز است. سالانه بطور میانگین در حدود ۲۶۰۰۰ شهابسنگ هر یک به وزن بیشتر از ۱۰۰ گرم بر زمین سقوط می کنند. از این میان بیشتر آنها در اقیانوس ها که ۷۰ درصد سطح زمین را پوشانده اند می افتند. از بقیه نیز فقط سقوط ۵ تا ۶ مورد مستقیما” مشاهده می شود و یا منجر به خسارت می شود. همین ها هستند که بازیابی شده و در دسترس دانشمندان قرار می گیرند. این شهاب سنگ هم کوچک بود و پیش بینی برخورد شهاب سنگهای کوچک بسیار مشکل میباشد، در نتیجه دانشمندان با ابزار و تجهیزاتی که در اختیار دارند فقط می توانند جهت حرکت و سرعت شهاب سنگهای بزرگ و سیارک ها را پیش بینی کنند. دانشمندان در صدد ساخت ابزاری جدید و پیشرفته تر برای پیش بینی شهاب سنگهای خطر آفرین برای زمین هستند تا بتوانند در برابراین سنگهای آسمانی مقابله کنند. آیا روزی انسان هم مانند دایناسورها بر اثر برخورد یک شهاب سنگ به زمین منقرض می شود؟ یا خودش تیشه به ریشه خود می زند؟
https://scienceone.ir
دیدگاه‌ها بسته شده‌اند.