به احتمال زیاد تجربه دیدن شهابی درخشان در آسمان شب را داشته‌اید؛ برق نوری درخشان و اسرارآمیز که ناگهان گویی سکون و آرامش حاکم بر دنیای ستارگان را می‌شکند و تا به خود بیاییم که چه بوده و چه شده می‌بینیم که ناپدید شده است. از گذشته‌های دور بر سر چیستی شهاب‌ها و منشأ آنها فرضیات مختلفی مطرح بوده است.
امروزه می‌دانیم که شهابسنگها در اصل سنگریزه‌ها و ذرات غباری بسیار کوچک سرگردان در منظومه شمسی هستند که همچون دیگر اجرام در حال گردش به دور خورشیدند. وقتی این ذرات به صورت سرگردان در فضای میان سیاره‌ای به دور خورشید می‌گردند به آنها «شهاب‌واره» گفته می‌شود. وقتی برق درخشش آنها در آسمان دیده می‌شود آنها را «شهاب» و وقتی بقایای آن به صورت سنگ روی زمین یافت می‌شود و قابل برداشت است «شهابسنگ» نامیده می‌شوند. اینها یادگارهایی از دوران اولیه تشکیل منظومه شمسی هستند. در واقع ورود این ذرات ریز و درشت به جو زمین با سرعت بسیار زیاد و اصطکاک حاصل از آن موجب افزایش دما و سوختن آنها در جو زمین می‌شود. حدود چهار میلیارد سال پیش این ذرات در حجم و اندازه بیشتری با زمین برخورد می‌کردند. با این حال در روزگار ما نرخ ورود این شهاب‌واره‌ها به جو زمین نسبت به گذشته بسیار کاهش یافته است. اما همین مقدار کاهش یافته هم عدد کوچکی نیست؛ سالانه بین ۴۰ تا ۸۰ هزار تن شهاب‌واره وارد جو زمین می‌شود که از این مقدار پنج تا ۲۰ تن به صورت شهابسنگ به سطح زمین سقوط می‌کنند. بقیه نیز به صورت غبار میان‌سیاره‌ای در می‌آیند و در جو زمین پخش می‌شوند یا این‌که به صورت «ریز شهابسنگ» سقوط می‌کنند که پیدا کردن و ردیابی آنها کار آسانی نیست.
هر ساله صدها شهابسنگ در مناطق مختلف زمین توسط پژوهشگران و مردم عادی کشف می‌شود. این سنگ‌ها معمولا ظاهری سوخته و سیاه و شکل متفاوتی نسبت به سنگ‌های اطرافشان در منطقه کشف دارند. بسیاری از شهابسنگها صرف‌نظر از ارزش علمی، ارزش مادی نیز دارند و خیلی از کلکسیونرها در جهان علاقه‌مند به خرید آنها هستند. با این حال همه شهابسنگها آن طور که مردم تصور می‌کنند، چندان هم قیمتی نیستند و فقط نمونه‌های کمیاب شهابسنگها را مراکز علمی و کلکسیونرها به قیمت قابل توجهی می‌خرند. در ایران تا امروز چند شهابسنگ کشف و در فهرست‌های معتبر این حوزه به ثبت رسیده است. یکی از قدیمی‌ترین شهابسنگ‌های کشف شده در ایران «شهابسنگ ورامین» است که در دوران ناصرالدین‌شاه قاجار کشف شد. این شهابسنگ حدود ۵۰ کیلویی را اکنون می‌توان در کاخ گلستان، در گنجه‌ای در کنار تالار آینه یافت. وضع اقلیمی ایران موجب شده تا ظرفیت خوبی برای پیداکردن بسیاری از شهابسنگ‌های ناشناخته داشته باشد. پیدا کردن یک شهابسنگ و نگهداری صحیح از آن علاوه بر این‌که موجب حفظ یک داده علمی ارزشمند برای دانشمندان می‌شود، از نابودی و از دست رفتن ارزش مادی آن نیز جلوگیری می‌کند.
http://jamejamonline.ir
دیدگاه‌ها بسته شده‌اند.