فلوریت

ویژگیهای زمین شناسی و توصیفی

این کانی با ترکیب فلورید کلسیم caf2 در سیستم کوبیک و هگزااکتاهدرال و تترااکتاهدرال متبلور می شود. نمونه های توده ای ماسیو، دانه ای و ستونی آن نیز مشاهده شده است. معمولا دارای ماکل تداخلی حول محور {۱۱۱} می باشد. ترکیب شیمیایی آن شامل ۵۱٫۳۳% کلسیم، ۴۸٫۶۷% فلورین است و عناصر کمیاب معروف به خاکهای نادر می توانند جانشین کلسیم در این کانی شوند.
این بلور در رنگهای مختلفی از جمله سفید (نمونه خالص)، زرد، سبز، قرمز و آبی و نیز رنگارنگ دیده می شوند. گاهی پاره ای از رنگهای آن به قدری زیباست که یک گوهر گرانبها به حساب می آید. مثلا نمونه های بی رنگ آن می توانند با الماس و توپاز اشتباه گرفته شوند و یا نمونه های بنفش رنگ آن می توانند با آمیتیست یکی گرفته شود. برخی رنگهای کمیاب آن مشابه رنگ لعل می باشند. سختی آن در جدول موس ۴ است و با چاقو خراشیده می شود. جلای آن شیشه ای است و شکست صدفی دارد. این بلور شفاف تا نیمه شفاف می باشند. یک رخ خوب در جهت {۱۱۱} دارد. از دیگر خواص شاخص آن پدیده فلورسانس است که در برخی از نمونه های بلورین به رنگ آبی دیده می شود.
نام این کانی از لغت fluere به معنی جریان داشتن گرفته شده است. از دیگر نامهای این کانی فلوسپار fluospar، ایتروسریت ytrocerite و فلور fluor است.
بلور فلوریت در رگه های هیدروترمال حرارت پائین به وجود می آید. در رگه های پنوماتولیتیک پگماتیت ها به همراه توپاز، آپاتیت، زینوالدیت، لپیدولیت، تورمالین و کاسیتریت یافت می شود. همچنین به همراه سینیت، سنگهای فلدسپاتوئیدی و رسوبات کربناته یافت می شود و نیز به صورت کانی فرعی به همراه کوارتز، باریت، دولومیت، گالن، اسفالریت، سرب، نقره و اورانیوم وجود دارد. کانی همراه آن کوارتز، کلسیت، باریت، گالن و پیریت است.

فلوریت در ایران

در ایران کانسارهای فلوریت زیادی وجود دارد که در پاره ای از آنها بلورهای فلوریت رنگی زیبا و شفاف و بی رنگ به دست می آید. نمونه وار پاره ای بلورهای فلوریت که از کانسار پاچی مینا (نزدیکی سواد کوه) به دست می آیند بسیار زیبا هستند و گوهر تراش می تواند گوهرهای زیبایی از آنها بسازد. همچنین کانسار کمرمهدی در طبس و قهرآباد در سقز بلورهای جالب توجهی دارند که دارای ارزش گوهری است. گاهی در پاره ای از رگه های معدنی با منشا هیدروترمال کانسارهای سرب و روی، با دست نیز بلورهای فلوریت زیبا یافت می شود.
در گذشته به خاطر اطلاع نداشتن از ترکیب شیمیایی و کانی شناسی گوهرها اغلب چند گوهر و کانی به سبب مشابهت رنگ و ظاهر فیزیکی یک نام می گرفته اند. مثلا گارنت به جای لعل به کار می گرفته شده است و یا به آمیتیست خوش رنگ، لعل پیازی می گفتند. یکی از کانی هایی که در ایران به جای لعل به کار می رفته، فلوریت است. واقعیت این است که در کوه تخت بلقیس در نزدیکی معدن سرب و روی انگوران کوهی است به نام لعل کان. از آنجا که در این کوه سنگهای اولترامافیک متامورف شده و متعلق به پرکامبرین وجود دارد و توده های آذرین جوان در این سنگها نفوذ کرده و از طرفی در نزدیکی این کوه کانیهای زیبایی یافت شده، اما با بررسی بیشتر در تونل های کوه لعل کان، آن چه یافت شد و هنوز هم وجود دارد، فلوریت های زیبایی است که رنگ و نمای آن مشابه لعل بوده است و به همین دلیل گوهر خوش رنگ فلوریت از آنها استخراج گردیده است.

زمین شناسی و کانی سازی در محدوده لعل کان

در محدوده کانسار سرب و روی انگوران و کوه لعل کان و کوه بلقیس یک واحد شیستی-آمفیبولیتی وجود دارد که پروتولیت آن سنگهای مافیک و اولترامافیک بوده اند، در بخشهای بالایی این شیست ها و گاه واحدهایی از سنگهای کربناته متامورف شده دیده می شود که به تدریج به یک واحد کربناتی متامورف شده تبدیل می شود. این واحد در معدن زرشوران به مرمر چالداغ معروف است.در قسمت پائینی این واحد کانی سازی فلوریت مشاهده می شود، از آن جا که این واحد در کوه لعل کان به شدت تکتونیزه است و برشی می باشد، این شواهد تکتونیکی در خیلی از بلورهای فلوریت نیز مشاهده می شود. در این واحد فضاهای خالی نیز زیاد می باشد در این فضاهای خالی بلورهای زیبایی از فلوریت سالم یافت می گردد. فلوریت به رنگهای سفید و شفاف، بنفش کمرنگ تا صورتی یافت می شود. چنین به نظر می رسد که فلوریت های زیبای بنفش رنگ مورد توجه معدن کاران قدیمی بوده است و چون مشابه لعل بود به جای لعل به کار گرفته می شده است. فلورین لعل کان را می توان یک پتانسیل اولویت دار برای بلورهای زیبای این کانی در نظر گرفت.

فلوریت در عقاید ملل جهان

این سنگ درخشان باعث کاهش احساسات در هر زمینه ای و به دنبال آن افزایش قدرت تصمیم گیری عاقلانه و قدرت روانکاوی و تجزیه و تحلیل منطقی و کاهش احساس ناامیدی و تشویش و عصبانیت می شود.

پراکندگی جهانی

تعدادی از بهترین بلورهای آن در دورهام انگلستان پیدا می شوند.بلورهای اوکتاهدرال صورتی در سوئیس پیدا می شوند از دیگر مناطق حضور فلوریت می توان به آمریکا ،کانادا، آلمان جمهوری چک ،اسلواکی،لهستان، ایتالیا، ونروژ اشاره کرد.
http://www.gsi.ir/