مثلا جرم مشتری ۳۲۰ برابر زمین است، اما بزرگترین قمر آن یعنی گانیمد از ماه هم کم چگال تر است . اگر هنگام بدر به ماه نگاه کنیم لکه های تاریک و روشنی روی آن می بینیم . در گذشته به غلط فکر می کردند که لکه های تیره ، پوشیده از آب هستند، و به همین علت آن ها را دریا می خواندند .نواحی روشن تر نیز ارتفاعات نامیده می شدند . بعد ها مشاهده شد که هرگز هیچ ابری سطح ماه را نمی پوشاند، پس در آن جو وجود ندارد . بدون جو، آب هم به شکل مایع وجود نخواهد داشت . علی رغم این واقعیت، هنوز هم لکه های تاریک سطح ماه را ((دریا)) می خوانند و به آنها نام هایی ار قبیل دریای باران ها، دریای آرامش، دریای بحران ها و … می دهند .
ماه نخستین هدف ماموریت های فضایی بود، نخست توسط سفینه های بی سرنشین و سپس در جولای ۱۹۶۹ میلادی توسط انسان . شش ماموریت فضاپیماهای آپولو به ماه (۱۹۶۹ – ۱۹۷۲) جمعا ۳۸۰ کیلوگرم از خاک و سنگ ماه را به ارمغان آورد . سه سفینه بی سرنشین روسی نیز نمونه هایی از خاک ماه را به زمین آوردند ( لونا ۱۶ – ۲۰ – ۲۴ ) . اکنون دریاها و ارتفاعات نیمه پیدای ماه نمونه برداری شدهاند و میدانیم که جو و آب ندارند و همواره نیز همینگونه خشک بوده اند .
ماموریت های آپولو حدود ۳۸۰ کیلوگرم نمونه سنگ از ماه به زمین آوردند .
جنس سنگ های دریاها از بازالت تیره است ( سنگ های آتشفشانی ) . اما بسیاری از سنگ های ارتفاعات از جنس ( آنورتوزیت) هستند ، سنگی به رنگ خاکستری روشن که بیشتر آن از فلدسپات ، کانی کم رنگی از کلسیم ، آلومینیوم و سلیسیوم ساخته شده است . نمونه های برگشتی از ماه بین ۴٫۴ تا ۲٫۹ میلیارد سال پیش شکل گرفته اند و بنابراین از بیشتر سنگ های زمینی قدیمی ترند . آنورتوزیت های ارتفاعات قدیمی تر از بازالت دریاها هستند . دریاها بین ۳٫۷ تا ۲٫۹ میلیارد سال عمر دارند و جوان ترین آنها به آخرین مرحله فعالیت آتشفشانی در ماه مربوط می شوند .سطح ماه بر اثر برخورد شهابسنگ ها، بسیار پر دهانه است ، اما در نمونه های برگشتی ماده شهابسنگی بسیار ناچیز است . چون در ماه جو وجود ندارد که سقوط اجسام را کند سازد ، حتی ریز ترین خرده شهابسنگ ها نیز با سرعت هایی بالا به سطح آن برخورد می کنند . تمام اجرام ، صرف نظر از اندازه ، هنگام سقوط بر اثر انرژی برخورد تبخیر می شوند . بنابراین مواد شهابسنگی در خاک ماه ناچیز است . اکنون می دانیم که بیشتر برخوردها، افزون بر ۴ میلیارد سال پیش در طی یک دوره ی بمباران شدید رخ داده اند .
در سال ۱۹۷۹ میلادی یک گروه اکتشافی ژاپنی، شهابسنگی در قطب جنوب یافتند که منشا آن از ماه بود . این کشف مهم به دنبال بازیابی ده شهابسنگ مشابه در مناطق دیگر قطب جنوب تایید شد . علاوه بر این نمونه های مشابهی در غرب استرالیا و لیبی پیدا شد . از آنجا که مجموعه ی مرجع خوبی از سنگ های ماه در اختیار داریم می توانیم مطمئن باشیم که برخی از این شهابسنگ ها از دریاها و بعضی دیگر از ارتفاعات ماه هستند . آشکار است که بعضی از برخورد ها به سطح ماه آنقدر مهیب بوده اند که مقداری ماده را از میدان گرانشی ماه به بیرون پرتاب کرده اند . گروهی از آنها پس از سفری هشت میلیون ساله سر از قطب جنوب در آوردند . در هنگام ماموریت فضاپیماهای آپولو دستگاه های گردونه ی فرماندهی حین گردش به دور ماه ترکیب سنگ های سطحی را ثبت می کردند . این اطلاعات نشان می دهند که شهابسنگ های مربوط به ارتفاعات ، از نیمه پنهان ماه که هرگز از زمین دیده نمی شود ، جدا شده اند . این شهابسنگ ها با کمترین هزینه ، از نیمه ای که هنوز پای هیچ انسانی به آنجا نرسیده است نمونه هایی در دسترس ما قرار می دهند .
http://nojum4.blogfa.com
دیدگاه‌ها بسته شدهاند.